Khảo sát đánh giá tác động của ruồi vàng và bệnh nấm, giám quả tới một số loại cây ăn quả tại tỉnh Vĩnh Phúc

Ngày 29/9/2019, đoàn công tác của Viện Công nghệ HaUI, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội do TS. Hoàng Thanh Đức, chủ nhiệm đề tài và nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát, tìm hiểu về tình hình bệnh dịch do ruồi vàng gây hại trái cây, về chủng loại ruồi vàng hại quả ổi Đài Loan và bưởi Diễn tại xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Kết quả khảo sát nhằm mục đích phục vụ việc nghiên cứu, triển khai đề tài khoa học và công nghệ: “Nghiên cứu công thức pha chế và ứng dụng chế phẩm (thuốc) đa dụng phòng trừ dịch ruồi vàng hại quả ổi Đài Loan, bệnh nấm mốc, giám quả bưởi Diễn tại tỉnh Vĩnh Phúc” năm 2019.

Nhóm nghiên cứu khảo sát ruồi vàng hại quảổi tại vườn ổi Đài Loan của nhà ông Phạm Văn Xuân xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc

Ruồi vàng hay còn gọi là ruồi giấm là một loại côn trùng gây hại phổ biến hầu hết các cây ăn quả (táo, ổi, xoài, mít, hồng xiêm, cam, bưởi, họ bầu bí...). Chúng làm giảm chất lượng quả, gây rụng, gây thối quả và là môi giới truyền bệnh nguy hiểm (bệnh nấm, vi khuẩn và virus). Ruồi vàng hại quả theo hình thức dùng ống đẻ trứng chích sâu vào trong quả và đẻ trứng vào đó. Ruồi vàng thường chích quả đẻ trứng ở thời kỳ quả còn non hoặc lúc quả gần chín. Sau vài ngày đẻ trứng, trứng nở ra thành sâu non (ấu trùng; dòi). Dòi phát triển và đục sâu vào trong quả gây thối quả và rụng quả. Ruồi vàng hại quả xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới, nhất là những nước có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như các nước ở Châu Á, châu Phi, Mỹ, Úc... Ở Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, đây là điều kiện thích hợp cho sự phát triển của ruồi vàng. Dịch ruồi vàng hại quả ở nước ta xảy ra quanh năm và phát triển mạnh nhất vào mùa hè ở các nơi trồng nhiều cây ăn quả.

Hình ảnh ruồi vàng gây hại cho quả (nguồn: internet)

Mấy năm gần đây, Vĩnh Phúc phát triển nhiều giống cây ăn quả đem lại giá trị kinh tế cao như ổi Đài Loan, cam ngọt, bưởi Diễn... tập trung nhiều ở huyện Sông Lô và Yên Lạc. Ổi Đài Loan và bưởi Diễn là những giống cây thường xuyên bị ruồi vàng, nhện đỏ và nấm bệnh gây hại. Khi bị các đối tượng này gây hại này thì năng xuất và chất lượng các quả này sẽ bị giảm sút nghiêm trọng.

Qua khảo sát, nhóm nghiên cứu nhận thấy, năm nay do thời tiết nắng nóng khá dài nên ruồi vàng xuất hiện ở Vĩnh Phúc khá nhiều. Ruồi vàng đục quả ổi, bưởi Diễn tại Yên Lạc thuộc loài Bactrocera Dorsalis. Đây là loài nguy hại nhất đối với cây ăn quả và là loài thuộc đối tượng kiểm dịch thực vật. Theo ước tính sơ bộ tại vườn ổi và bưởi nhà ông Xuân tỷ lệ quả ổi Đài Loan bị ruồi vàng gây hại chiếm khoảng 10% ở vườn đã bọc quả, tỷ lệ bưởi Diễn bị ruồi vàng gây hại khoảng 7-10%. Các hiện tượng nấm bệnh, giám quả bưởi Diễn cũng xuất hiện khá nhiều. Tính trung bình mỗi cây bưởi Diễn tại nhà ông Luyện, xã Nguyệt Đức có khoảng 4-5 quả bị nấm ghẻ nhám Elsinoe fawcetti và bị giám cháy vỏ do nắng và nấm bệnh. Những quả này, khi đến thời điểm thu hoạch mã quả sẽ có vết giám cháy vàng khô, nhìn rất xấu mã, ảnh hưởng đến chất lượng quả và làm giảm giá thành của bưởi.

Qủa bưởi bị giám cháy do nấm Qủa bưởi bị giám vàng do ánh nắng

(ảnh tại vườn bưởi nhà ông Luyện xã Nguyệt Đức, Yên Lạc, Vĩnh Phúc)

Hiện tại, biện pháp phòng chống ruồi vàng hại quả ổi, bưởi và bệnh giám quả của bà con nông dân ở Sông Lô và Yên Lạc là dùng giấy, vải để bao bọc quả từ khi quả còn nhỏ và kết hợp với đặt bẫy, bả diệt ruồi vàng. Biện pháp này khá tốn công sức và chi phí,không đem lại hiệu quả cao như biện pháp phun thuốc. Các thuốc phòng trừ ruồi vàng hay các thuốc diệt trừ nấm bệnh hiện nay thường chỉ có tác dụng riêng biệt. Để phòng trừ ruồi vàng và nấm bệnh, bà con thường phải phun nhiều lần, đối với từng loại thuốc riêng biệt, rất tốn công sức và ảnh hưởng đến sức khỏe. Chính vì thế, để phòng chốnghiệu quảruồi vàng hại ổi và bệnh nấm, giám quả bưởi Diễn, cần có một chế phẩm thuốc phun đa dụng phòng trừ ruồi vàng và diệt nấm bệnh, chống giám quả.

Năm 2019, viện Công nghệ HaUI, Trường ĐHCNHN được tỉnh Vĩnh Phúc giao triển khai đề tài “Nghiên cứu công thức pha chế và ứng dụng chế phẩm (thuốc) đa dụng phòng trừ dịch ruồi vàng hại quả ổi Đài Loan, bệnh nấm mốc, giám quả bưởi Diễn tại tỉnh Vĩnh Phúc”. Các số liệu và kết quả khảo sát thực tế sẽ giúp cho nhóm đề tài nghiên cứu hoàn thiện công thức pha chế chế phẩm thuốc tổng hợp vừa có tác dụng diệt trừ ruồi vàng vừa có tác dụng chống nấm và giám quả bưởi, theo như mục tiêu của đề tài đã đặt ra.