Kết nối hệ sinh thái nghiên cứu với Web of Science

Liệu đề tài bạn quan tâm có tiềm năng trở thành một công bố khoa học hoặc một sản phẩm sáng chế hay không? Có những dịch vụ phân tích các dữ liệu khoa học là sách, tạp chí, kỷ yếu hội nghị, và bằng sáng chế giúp bạn điều tra tình hình nghiên cứu của thế giới về đề tài quan tâm. Hệ sinh thái nghiên cứu Web of Science (WoS) của nhà xuất bản Thomson Reuters là một trong số những dịch vụ như vậy (xem một ví dụ phân tích tiềm năng đề tài ở hình 2 và hình 3). Đây là một hệ thống thông tin quản lý lưu trữ thông tin về các đối tượng cấu thành nên một tài liệu khoa học. “Kết nối hệ sinh thái nghiên cứu” là tên của một buổi hội thảo do Cục Thông tin Khoa học & Công nghệ Quốc gia phối hợp với Thomson tổ chức nhằm giới thiệu đến các nhà khoa học trong nước về hệ sinh thái nghiên cứu WoS.

Hình 1. Buổi hội thảo trên đã diễn ra vào ngày 25/11/2014 tại Cục Thông tin Khoa học & Công nghệ Quốc gia trong không khí vui vẻ và thân thiện với sự có mặt của các nhà quản lý, nhà khoa học, và chuyên gia đến từ Cục Thông tin Khoa học & Công nghệ, nhà xuất bản Thomson Reuters, và các trường đại học, viện nghiên cứu uy tín ở Hà Nội. TS. Trần Tiến Dũng đại diện Trung tâm Nghiên cứu Phát triển & Chuyển giao Công nghệ, Đại học Công nghiệp Hà Nội đã đến tham dự.

Các chuyên gia tư vấn giải pháp của Thomson đã trực tiếp báo cáo và giới thiệu về hệ sinh thái nghiên cứu WoS:

Theo tiến sĩ Ning từ Thomson, “Innovation is about connecting objects” là triết lý xây dựng và sử dụng hệ sinh thái nghiên cứu WoS. Việc kết nối các đối tượng trong các tài liệu khoa học được Thomson thực hiện từ một quy trình tuyển chọn, đánh giá và xếp hạng các tài liệu khoa học theo chỉ số Impact Factor (IF). Lưu ý rằng, điểm IF của một tạp chí/tài liệu chỉ có ý nghĩa so sánh với các tạp chí/tài liệu khác ở cùng ngành hoặc cùng chủ đề. Riêng cơ sở dữ liệu Web of Science Core Collection (WoSCC) trong WoS là một bộ sưu tập quan trọng chỉ lưu các tạp chí cốt lõi với chỉ số IF cao đáng kể vì, mặc dù chỉ chiếm khoảng 20% số lượng tạp chí trên thế giới, các tạp chí cốt lõi này chứa phần lớn các kết quả nghiên cứu học thuật quan trọng của toàn thế giới. Điều đó có nghĩa WoSCC cũng chỉ chứa các dữ liệu về các đối tượng là các ngành khoa học, nhà khoa học, nhà tài trợ, và nhà xuất bản then chốt. Tất cả các đối tượng nghiên cứu này được kết nối và tổ chức thành một quy trình khép kín trong hệ sinh thái nghiên cứu nhằm kết nối các ý tưởng thành một sản phẩm khoa học công nghệ và thương mại hoàn thiện.

Hình 2. Kết quả phân tích trên tất cả cơ sở dữ liệu của Thomson Reuters về đề tài “Thiết bị lấy mẫu bụi thể tích lớn (high volume air sampler)” của Trung tâm R&D, Đại học Công nghiệp Hà Nội. Hai biểu đồ cho thấy đây là một đề tài đang phát triển trên thế giới vì những tài liệu liên quan được công bố nhiều trong thời gian gần đây (hình trái) và số lượng trích dẫn các tài liệu này cũng đang tăng dần (hình phải).

Hình 3. Kết quả phân tích dữ liệu từ "Bộ sư tập lõi khoa học" của Thomson Reuters về đề tài “Thiết bị lấy mẫu bụi thể tích lớn (high volume air sampler)” của Trung tâm R&D, Đại học Công nghiệp Hà Nội. Phân tích này cũng khẳng định đây là một đề tài mới ở Việt Nam vì trong tất cả các nước có đóng góp quan trọng, chưa có đóng góp nào từ Việt Nam.

Theo chuyên gia Eric từ Thomson Reuters, sáng chế là một bản thỏa thuận giữa chính phủ, công ty, và nhà sáng chế. Các nhà sáng chế thường cố gắng giấu ý tưởng và thiết kế họ buộc phải viết vào tài liệu mô tả sáng chế, nên các bằng sáng chế thường rất khó đọc, khó hiểu và khó tìm thấy trên Internet. Tuy vậy, đã có sẵn cơ sở dữ liệu bằng sáng chế được biên dịch sang tiếng Anh và chuẩn hóa thông tin sao cho chúng dễ đọc và dễ hiểu. Nếu có tài khoản truy cập WoS (mua ở Cục Thông tin Khoa học & Công nghệ Quốc gia), các nhà nghiên cứu sẽ tra cứu được dữ liệu bằng sáng chế từ cơ sở dữ liệu DWPI (Derwent World Patents Index) của WoS.

WoS là một hệ thống thông tin quản lý tra cứu thông tin khoa học rất hữu ích. Để nghiên cứu hiệu quả, hãy nhớ rằng sáng tạo đổi mới là sự kết nối các đối tượng! “Eventually everything connects - people, ideas, objects. The quality of the connections is the key to quality per se, Charles Eames”.

Hà Nội, ngày 28/12/2014

Kim Chi

Center for R&D, Hanoi University of Industry

Received: 28/12/2014